Edgar Alan Po: Povest Artura Gordona Pima/Dnevnik Džulijusa Rodmana (Tanesi, 304 str.)

Klasična pustolovna pripovijest velemajstora kratke priče po prvi put se pojavljuje u potpunom izdanju, iako stariji čitaoci sigurno pamte prevod Isidore Sekulić. “Povest Artura Gordona Pima” jedini je dovršen Poov (kratki) roman objavljen 1838. godine. Inspiracija koliko Žil Vernu (koji je napisao nastavak) toliko i Hermanu Melvilu, ovu super-uzbudljivu knjigu čine avanture glavnog junaka, slijepog putnika skrivenog u utrobi broda tokom burnih događaja na okeanu, a kasnije i na kopnu. U nedovršenom “Dnevniku Džulijusa Rodmana” autor se takođe poigrava pseudodokumentarnom fikcijom, zbog koje su njegovi savremenici bili uvjereni da je riječ o istinitim događajima…Posthumno, Pim je uvršten u brojne antologijske izbore, ubraja se u najznačajnije i najuticajnije romane napisane na engleskom jeziku.

Dženet: Frejm: Anđeo za mojim stolom (Karpos, 486 strana sa ilustracijama)

Najuglednija novozelandska književnica, koja je u svojoj zemlji osvojila sve moguće književne nagrade, nije poznata Evropljanima osim po autobiografskom štivu koje je pod istim imenom ekranizovala Džejn Kempion, snimivši remek-djelo filmske umjetnosti. “Anđeo za mojim stolom” je bolna priča o odrastanju autorke kojoj je pogrešno dijagnostifikovana šizofrenija,pa je Dženet Frejm morala da provede više godina po psihijatrijskim ustanovama. Uprkos svemu što je propatila, ta nesrećna iskustva nisu je slomila. Spasilo ju je pisanje, to uvijek ističe. Hilari Mantel njenu poetičnu prozu naziva autobiografskim klasikom. Ukratko – knjiga (tačnije tri knjige u jednoj) za sva vremena i za sve uzraste, a najviše za neshvaćene djevojke.

Fredrik Bakman: Čovek po imenu Uve (Laguna, 360 str.)

Bestseler prodat u preko tri miliona primjeraka, u koji je mladi pisac Fredrik Bakman vjerovao do kraja, budući da je rukopis koji je uporno slao izdavačima bio odbijen puno puta. Srećom, priča o gunđalu, šezdesetogodišnjem “mizantropu” koji svemu pronalazi zamjerku pronašao je put do čitalaca, najprije u Švedskoj do skoro 850.000 čitača, a zatim i širom svijeta. Tome je umnogome pomogao specifičan humorni ton romana u kojem glavni lik Uve pokušava da izvrši samoubistvo, ali u tome ga ometaju komšije… Bakmanova knjiga, međutim, slavi život i zabavlja nas ironijom i duboko skrivenim emocijama koje vremenom bivaju otkrivene. Šarmantno i opuštajuće štivo za duge ljetnje dane.

Elena Ferante – Priča o novom prezimenu (Nova knjiga; Booka, 403 str.)

Žene naročito cijene i rado čitaju, a muški čitaoci im se sve više pridružuju, prozu do skora misteriozne italijanske spisateljice koja je već godinama veliki hit u knjižarama. U drugom dijelu slavne tetralogije Ferante opisuje dvadesete godine njenih neodoljivih junakinja i nastavlja priču o prijateljicama Eleni i Lili, koje se postepeno udaljavaju jedna od druge… Minuciozno portretisanje životnog prijateljstva i ujedno storija o sazrijevanju, ova proza plijeni nepatvorenom iskrenošću i intimnošću. U Crnoj Gori “Priču o novom prezimenu” objavila je izdavačka kuća Nova knjiga a Srbiji dragocjena Booka, u kojoj možete pronaći druge specijalne, kvalitetom ujednačene a veoma prijemčive knjige poput napuljskog kvarteta (druge dvije knjige su u najavi) koji je bio nadahnjujući i za spisateljicu Olju Knežević.

Bekim Sejranović: Dnevnik jednog nomada (Booka; VBZ, 280 str.)

U gore pomenute "specijalne" se svakako mogu uvrstiti knjige Bekima Sejranovića, koje Booka redovno objavljuje, a najsvježija je “Dnevnik jednog nomada”; istu takođe možete potražiti u izdanju hrvatske izdavačke kuće VBZ (ali po većoj cijeni). Ovo neobično štivo izmiče žanrovskim i bilo kakvim okvirima, istovremeno je putopisna proza, autobiografskog ne manjka kao ni inače kod Sejranovića, ali i svojevrsan dnevnik čitanja, te zbirka zapisa o svakodnevnoj “borbi sa životom”, pisaih jezikom koji ništa ne sakriva. “Dnevnik jednog nomada” priča o jednoj ljubavi i njenoj propasti, o ocu koji redovno putuje iz Osla u Ljubljanu da vidi ćerku, jer se boji da će ga ona zaboraviti, ali i o njegovoj starijoj kćeri u Oslu koja svog očuha zove tata, a biološkog oca po imenu… Beskompromisna proza bez unutrašnjih kočnica i ustručavanja autora, idealna za duga ljetnja čitanja.

Andre Breton: Luda ljubav (Kiša izdavačka kuća, 211 str.)

Poznati poetski roman francuskog književnika, autora “Manifesta nadrealizma” koji je uzdrmao temelje tradicije i zauvijek promijenio umjetnost XX vijeka. Mnogi će reći da je među piscima nadrealistima Pol Elijar, a ne Andre Breton najveći poeta, a možda ima i onih koji bi to tvrdili za Milana Dedinca. Breton je ipak duša nadrealističkog duha koji je procvao i u Beogradu, u kojem se, evo vidimo, mnogo godina kasnije, štampaju Bretonove knjige. Mala izdavačka kuća Kiša objavila je i Bretonovu zabranjivanu “Antologiju crnog humora”, ali u prvi plan ističemo “Ludu ljubav” jer je u njenom središtvu žena, ona koja “omogućava muškarcu da prevaziđe osjećanje sopstvenog beznađa”.

Olja Savićević Ivančević: Pjevač u noći (Lom, 179 str.)

Novi roman hrvatske spisateljice, koja je napisala takoreći kultnu knjigu “Adio kauboju”, multižanrovska je proza, autorka se ironično igra sa elementima ljubavnog, epistolarnog i detektivskog romana. Tzv. pseudoljubić “Pjevač u noći” isto tako postavlja pitanja o visokoj nasuprot trivijalnoj umjetnosti, kao što zadire u trivijalnu i kič svakidašnjicu i njene (balkanske) korijene. Jedan od hvaljenijih regionalnih romana prošle i ove godine, u izdanju beogradske izdavačke kuće Lom u kojoj takođe možete pronaći druge knjige Olje Savičević Ivančević: “Mama safari i ostale stvari” (zbirka pjesama) i “Nasmijati psa” (zbirka priča). Jedna od onih knjiga čije (simpatično dizajnirane) korice s ponosom pokazujete drugima, ali ne da bi se hvalili nego da biste je od srca preporučili, a ako baš mora i posudili.

Nil Gejmen: Američki bogovi (Laguna, 576 str.)

To da se korice pokazuju s ponosom odavno važi i za znameniti roman Nila Gejmena, maštovitog pripovjedača čija je fantastika u samom vrhu savremene svjetske književnosti. Gejmenovo virtuozno narativno umijeće kulminiralo je u romanu iz 2001. godine koji je ove godine poslužio kao polazište aktuelne, istoimene TV serije, očigledno veoma uspjele adaptacije knjige koju nije bilo lako prilagoditi kablovskoj televiziji odnosno filmskom jeziku. Laguna je, vjerovatno tim povodom, objavila prošireno i dopunjeno izdanje u izvrsnom prevodu (uvijek pouzdanog) Draška Roganovića, pa evo prilike da se podsjetimo na Gejmenov američki masterpis, a u osnovi spoj skandinavske i germanske mitologije.

Natanijel Vest: Dan skakavaca (Dereta, oko 200 str.)

Ne preveć čuven klasik američke književnosti, po kojem je takođe snimljen uspješan film (Day of the Locust) sa Donaldom Saterlendom u glavnoj ulozi. Natanijel Vest tek je posthumno pridobio brojnije čitaoce, iako su njegov autorski rukopis cijenili tadašnji najpoznatiji spisatelji. Radnja romana se zbiva tridesetih godina prošlog vijeka, u Holivudu u kojem glavni junak, akademski slikar, radi kao scenski dizajner – jer se od nečeg mora živjeti. Galerija više ili manje smiješnih i otužnih persona koju tamo upoznaje ne zaboravlja se lako, a tome doprinosi izvanredna karakterizacija začudnih likova iz pera vrsnog pripovjedača. Ova kultna knjiga u izdanje Derete biće dostupna za nekoliko dana, tačnije od 14. jula, pa vam unaprijed ukazujemo da je itekako vrijedna vaše čitalačke pažnje.

Emili Dikinson: Ja sam niko! A ti, ko si? (Mali vrt, 95 strana)

Neobično naslovljena zbirka pjesama velike američke poetese, čije se senzibilna i istovremeno intelektualna poezija spoznala u potpunosti tek posthumno – naime, tokom svog života objavila je samo sedam pjesama, iako ih napisala skoro 1000! Izdavačka kuća Mali vrt, specijalizovana upravo za poeziju (objavili pjesme Pazolinija, Džojsa, Sajferta), probrala je na nešto malo manje od stotinjak stranica neke od najvrednijih pjesama Emili Dikinson, što je čini savršenom za čitanje i nošenje, čak i na plažu. Ali pazite da negdje ne zaboravite ovu vrlo vjerovatno dragu, po našem mišljenju veoma važnu i dražesnu knjižicu!

Nikolaj Olenjikov: Pesme (Paideia, 137 str.)

Olenjikova ne bi trebalo miješati sa Hlebnjikovom, poznatim ruskim pjesnikom; Nikolaj nije poznat koliko Vladimir, pa čak ni poštovan koliko čuveniji kolega koji je njega direktno uticao. Ipak, Olenjikovi duhoviti i oštri satirični stihovi pronaći će put do ljubitelja Harmsovih tekstova apsurda, i valjane poezije. Nikolaj se, zapravo, pojavljuje i kao književni junak u nekim djelima Danila, a bio je član udruženja ruskih apsurdista. Originalan i samosvojan, Olenjikov piše šaljivu poeziju koristeći klasične forme – prigodnu i pohvalnu pjesmu, poslanicu, odu, basnu, baladu, poemu. U dragocjenom izdanju izdavačke kuće Paideia sabrane su skoro sve njegove značajnije pjesme.

Ognjen Spahić: Calypso (Fraktura&OKF Cetinje, 632 str.)

Ljubitelji dužih proznih cjelina uživaće u Spahićevom “magnum opusu”, odnosno vrhuncu njegovog proznog stvaralaštva po mišljenju uglednog hrvatskog izdavača koji se udružio sa crnogorskom, cetinjskom kućom OKF kako bi štampao knjigu čiji je rukopis najprije imao 1000 stranica! Sveden na 632 strane, “Calypso” je roman ispisan u (proznom) dahu, bez prekida i bez dijaloga, pisan za književne sladokusce koji žele da upoznaju savremenu književnost sa ovih prostora, ili pak one koji već poznaju Spahićeve izvrsne knjige: nagrađivani i prevođeni debitantski roman “Hansenova djeca” i “Puna glava radosti” (zbirka priča), da pomenemo samo najuspjelije. Nije knjiga za plažu, ali jeste obimno djelo koje se počinje čitati krajem ljeta a tokom jeseni dobija na snazi.

David Albahari: Danas je sreda (Čarobna knjiga, 155 str.)

Jedno od klasičnih pera srednje generacije pisaca sa naših prostora, dugo godina nastanjen u Kanadi, svoj novi roman “Danas je sreda” objavio je prije petnaestak dana, u izdavačkoj kući sa kojom intenzivno sarađuje poslednjih nekoliko godina. Roman se dotiče suštinskih tema, dobra i zla, oprosta grijehova, bolesti… Junak romana brine o svom starom ocu, koji boluje od Parkinsonove bolesti, što je prilika da se istinski upoznaju. Tokom zajedničkih šetnji po Zemunskom keju i kratkih kućnih razgovora, otac progovara o fragmentima prošlosti koji su sinu nepoznati, pa se iz žrtve Rezolucije Informbiroa u sinovljevim očima preobražava u komunističkog dželata posle rata, što mijenja sliku dotadašnjeg života njine porodice…

Andrej Tarkovski: Martirologijum (Akademska knjiga, 686 str.)

Na kraju, dolazimo i do sabranih svezaka dnevničkih zapisa jednog od najvećih filmskih autora, koje je Tarkovski pisao od 1970. do kraja 1986. godine. Kada je pred početak snimanja filma „Solaris“počeo da piše svoj lični dnevnik, nazvao ga je Martirologijum – spisak stradanja, kao da je već tada znao koliko će težak i trnovit biti njegov životni, ali i stvaralački put. Ovo monumentalno djelo namijenjeno je prvenstveno proučavaocima jednog od najvećih umjetnika XX vijeka, i predstavlja izuzetan uvid u zakulisni život sovjetske i svjetske kinematografije, u politiku toga doba i umjetnost uopšte; autor “Andreja Rubljova” zapisuje svoja filozofska razmišljanja i komentariše političke probleme Rusije i Evrope, te bilježi koje je knjige čitao, kakve je filmove gledao, šta ga je uznemiravalo, a šta oduševljavalo… Ukratko- jedan od izdavačkih poduhvata godine 2017. u kojoj bi bilo korisno da se potrudite da čitate više, ali prije svega literaturu koja to zaslužuje.